Pek çok insan muhtemelen yaş ırkçılığının yalnızca birkaç on yıldır var olduğunu düşünüyor. Öyle değil. Sosyolog ve psikolog Betty Friedan, Rohwolt-Verlag Hamburg tarafından yayınlanan “Yaş Efsanesi” adlı kitabında bu sosyal olgunun 1930’lu yıllarda ABD’de zaten var olduğunu anlatıyor.
Ve Almanya’da pek çok şey ABD’den benimsendiği için, yaşlılar ve onlarla nasıl baş edileceğine dair bu çirkin düşünce tarzı bize yıllar önce geldi ve bugün de devam ediyor.
Yaşlılara yönelik yanlış bakış açısı
Yaşlılık çağındaki insanlar yalnızca yaşlılıklarıyla tanımlanır. Friedan, “Irk ve cinsiyetin kalıplaştırılmasında olduğu gibi, yaşın kalıplaştırılmasında da aynı güçler iş başında” diye yazıyor. Gençler ve yaşlılar olayları farklı standartlara göre değerlendirme eğilimindedirler: Örneğin bir genç alışveriş yaparken ekmeği unutursa, o zaman onu unutmuş demektir. Bu durumda yaşlı bir kişi bunak olarak kabul edilir.
Reklam | Okumaya devam etmek için kaydırın
Bugün toplumumuzda ırkçılık ve cinsiyet adaletsizliğiyle yoğun bir şekilde mücadele ediliyor. Ancak konu yaş ırkçılığına gelince, giderek arttığı izlenimi ediniliyor. Yaşlılar zayıf, bakıma muhtaç, yalnız ve bunak olarak görülüyor.
Genç insanlar, büyüdüklerinde bile yeni ilgi alanları, deneyimler ve beceriler geliştirmeye ve öğrenmeye devam edebileceklerini hemen inkar ederler; evet, aktif kaldıkları sürece zekalarının emeklilikte bile kaybolmayacağını.
Çalışma hayatlarının ve çocuklarına bakmanın ardından artık daha önce ihmal ettikleri şeylere vakit ayırabildiklerinden dil öğrenmek, spor yapmak ya da kültürel faaliyetler geliştirmek gibi pek çok yeni alanı keşfedebiliyorlar. Yaşlılar olmasaydı bugün gönüllü çalışmanın olduğu pek çok alanda işler çok kötü görünürdü.
Üst düzey bir çift koşu yapıyorBağımlılık Yapıcı Stok/imago
Berlin’deki bir üst düzey koroda o kadar yüksek düzeyde şarkı söyleyen 70 ila 90 yaş arası pek çok kişi tanıyorum ki, bir yıl önce Berlin koro yarışmasında özel ödül kazananlar olarak, ödül kazananların konseri için RBB’de canlı performans sergilediler ve büyük yayın salonunda büyük alkış aldı. Kıdemli korolar aslında yarışmanın dışında tutuldu ve yalnızca yarışma dışında şarkı söylemelerine izin verildi. Bu zaten yaş ırkçılığı değil mi?
“Öğrenilmiş çaresizlik” yerine kendi kaderini tayin etme
Friedan, kendi kaderini tayin etmenin sağlıklı yaşlanma için çok önemli olduğunu vurguladı. Yaşlı insanların tamamlamaları gereken görev ve görevlerin olduğu seçtikleri ortamda mümkün olduğu kadar uzun süre kalmaları önemlidir.
Bu bağlamda, çok yönlü bakım yoluyla “mide bulandırıcı bakım” ve “öğrenilmiş çaresizlik” hakkında yazıyor. “Yaşlılara yönelik tüm destek olanaklarının, bağımlılığı artırıp artırmadığı ve yaşlıların ayrımcılığını teşvik edip etmediği veya entegrasyon ve bağımsızlığa yönelik çalışıp çalışmadığı dikkate alınarak ölçülmesi gerekiyor” diye yazıyor.
Bu aynı zamanda kendi günlük rutininizi düzenlemeye karar verme veya risk alma ve hareketsizliği teşvik eden “aşırı koruma”ya maruz kalmama özgürlüğünü de içerir.
Betty Friedan, “kendini bir şeye adamış ve pek çok ilgi alanına sahip insanların sağlıklı kalma ve sonra ölme olasılıklarının daha yüksek olduğunu, böylece uzun süre hastalanıp zayıf veya bunak hale gelmediklerini” buldu. Bunu bizzat yaşadım.
Yüzme antrenmanlarına düzenli olarak gelen ve kendi yaş grubunda üç kez dünya şampiyonu olan eski bir spor arkadaşım, o akşam antrenmandan bir gece sonra 91 yaşında uykusunda öldü.
Düzenli olarak Almanya, Avrupa ve Dünya Şampiyonaları da dahil olmak üzere yarışmalara katılan Masters takımının bir parçasıydı. Bu adam yüzmeye ancak 60’lı yaşlarının sonlarında başladı, bu da yaşlandığınızda bile yeni şeylere başlayabileceğinizi açıkça gösteriyor.
Pek çok disiplinde uygulanan ustalık sporları dünyası hakkında ne yazık ki medyada hiçbir haber yer almıyor. Bu aynı zamanda yaş ırkçılığıdır.
Sosyal olarak aktif kalın
Kendi yaşlanmaları konusunda gerçekçi olan insanlar, ilerleyen yıllarını saklamaya çalışan kişilere göre çok daha iyi başa çıkıyorlar. İkincisi için, cebinizden büyük miktarda para çıkarabilecek çok sayıda kozmetik ve cerrahi tedavi mevcuttur.
Ancak Friedan’a göre “özellikle aile dışında yakın sosyal bağlar ve ilişkiler ağı”, dış görünüşe çeki düzen vermekten çok daha önemli.
Ayrıca yaşın “gençlerde görülmeyen veya tam olarak yararlanılmayan gelişimsel fırsatlar sunduğunu” ve daha uzun insan yaşam beklentisinin toplum için yeni olasılıkları test etmede evrimsel bir amacı olabileceğini öne sürüyor.
Yaşlılara yönelik Treptow-Köpenick dergisinin yazı işleri ekibi de bu bağlamda görülebilir; bu ekip, yalnızca eğitimli gazeteciler değil, çok çeşitli mesleklerden gelen, 60’ın sonu ile 90’ın üzerinde yaş arası gönüllü emeklilerden oluşur. Daha doğrusu: Bu aktif yaşlı vatandaşlar olmasaydı, sadece yaşlı vatandaşların keyif aldığı bu dergi bile var olamazdı!
Büyükler birlikte müzik yapıyor.Westend61/imago
Yaşlıların toplumumuz için değeri
“Yalnızca artık rekabete ve mükemmelliğe yönelmediğini hisseden kişiler bilgeliğin, olgunluğun, sakinliğin ve dinginliğin tadını çıkarabilirler çünkü güçlü yönleri ve deneyimleri bu insanların zihinsel olarak güçlü ve fiziksel olarak daha uzun süre istikrarlı kaldıklarını ve ortaya çıkan sorunların üstesinden daha iyi gelebildiklerini göstermiştir.” Betty Friedan yazıyor.
Bazı sanatçılar da yaşlandıkça daha önce bilinmeyen bir olgunluk düzeyine ulaşırlar. Birçok yaşlı insan, uzun yıllar boyunca biriktirdiği yaşam deneyimi sayesinde, “tüm gürültüyü özüne kadar aşmayı… ve kendin olmayı” ve artık kendilerine verilen her sopanın üzerinden atlamak zorunda kalmamayı öğrendi.
Gelelim hassas bir noktaya. Almanya’da da bazı gençler, yaşlıların “yer açmak” için sosyal hayattan çekilmesi gerektiğini düşünüyor.
Bu gerekliliği biraz daha düşündüğünüzde, yaşlıların yalnızca maliyete neden olduğu ve ortadan kaybolmalarının toplum açısından daha faydalı olacağı sonucunu çıkarabilirsiniz. Friedan, “ölme hakkından” “ölme görevine” çok uzak bir yol olmadığını yazıyor.
Sağlık sistemimizin mevcut durumunu düşündüğünde kötülükten şüphelenen ve kendisini bu kısıtlamalardan kurtarmanın yollarını arayan bir düzenbaz. Sonuçta çeşitli ülkelerde yaşlılara yönelik sağlık hizmetlerinin karneye bağlanmasına yönelik planlar zaten mevcuttu.
Ancak burada şu soru ortaya çıkıyor: Biz bir insan toplumu muyuz, yoksa sadece en güçlülerin haklarının geçerli olduğu, tüm kültürü kaybetmiş, üstün zekaya sahip bir omurgalılar sürüsü müyüz?
Bu, açık kaynak girişimimizin bir parçası olarak gönderilen bir gönderidir. İle Açık kaynak Berlin yayınevi, serbest yazarlara ve ilgilenen herkese, ilgili içeriğe ve profesyonel kalite standartlarına sahip metinler sunma fırsatı sunuyor. Seçilen katkılar yayınlanacak ve onurlandırılacaktır.
Bu makale Creative Commons Lisansına (CC BY-NC-ND 4.0) tabidir. Yazarın ve Berliner Zeitung’un isminin belirtilmesi ve herhangi bir düzenlemenin hariç tutulması koşuluyla, ticari olmayan amaçlarla kamu tarafından serbestçe kullanılabilir.
Herhangi bir geri bildiriminiz var mı? Bize yazın! brifing@Haberler
Ve Almanya’da pek çok şey ABD’den benimsendiği için, yaşlılar ve onlarla nasıl baş edileceğine dair bu çirkin düşünce tarzı bize yıllar önce geldi ve bugün de devam ediyor.
Yaşlılara yönelik yanlış bakış açısı
Yaşlılık çağındaki insanlar yalnızca yaşlılıklarıyla tanımlanır. Friedan, “Irk ve cinsiyetin kalıplaştırılmasında olduğu gibi, yaşın kalıplaştırılmasında da aynı güçler iş başında” diye yazıyor. Gençler ve yaşlılar olayları farklı standartlara göre değerlendirme eğilimindedirler: Örneğin bir genç alışveriş yaparken ekmeği unutursa, o zaman onu unutmuş demektir. Bu durumda yaşlı bir kişi bunak olarak kabul edilir.
Reklam | Okumaya devam etmek için kaydırın
Bugün toplumumuzda ırkçılık ve cinsiyet adaletsizliğiyle yoğun bir şekilde mücadele ediliyor. Ancak konu yaş ırkçılığına gelince, giderek arttığı izlenimi ediniliyor. Yaşlılar zayıf, bakıma muhtaç, yalnız ve bunak olarak görülüyor.
Genç insanlar, büyüdüklerinde bile yeni ilgi alanları, deneyimler ve beceriler geliştirmeye ve öğrenmeye devam edebileceklerini hemen inkar ederler; evet, aktif kaldıkları sürece zekalarının emeklilikte bile kaybolmayacağını.
Çalışma hayatlarının ve çocuklarına bakmanın ardından artık daha önce ihmal ettikleri şeylere vakit ayırabildiklerinden dil öğrenmek, spor yapmak ya da kültürel faaliyetler geliştirmek gibi pek çok yeni alanı keşfedebiliyorlar. Yaşlılar olmasaydı bugün gönüllü çalışmanın olduğu pek çok alanda işler çok kötü görünürdü.
Üst düzey bir çift koşu yapıyorBağımlılık Yapıcı Stok/imago
Berlin’deki bir üst düzey koroda o kadar yüksek düzeyde şarkı söyleyen 70 ila 90 yaş arası pek çok kişi tanıyorum ki, bir yıl önce Berlin koro yarışmasında özel ödül kazananlar olarak, ödül kazananların konseri için RBB’de canlı performans sergilediler ve büyük yayın salonunda büyük alkış aldı. Kıdemli korolar aslında yarışmanın dışında tutuldu ve yalnızca yarışma dışında şarkı söylemelerine izin verildi. Bu zaten yaş ırkçılığı değil mi?
“Öğrenilmiş çaresizlik” yerine kendi kaderini tayin etme
Friedan, kendi kaderini tayin etmenin sağlıklı yaşlanma için çok önemli olduğunu vurguladı. Yaşlı insanların tamamlamaları gereken görev ve görevlerin olduğu seçtikleri ortamda mümkün olduğu kadar uzun süre kalmaları önemlidir.
Bu bağlamda, çok yönlü bakım yoluyla “mide bulandırıcı bakım” ve “öğrenilmiş çaresizlik” hakkında yazıyor. “Yaşlılara yönelik tüm destek olanaklarının, bağımlılığı artırıp artırmadığı ve yaşlıların ayrımcılığını teşvik edip etmediği veya entegrasyon ve bağımsızlığa yönelik çalışıp çalışmadığı dikkate alınarak ölçülmesi gerekiyor” diye yazıyor.
Bu aynı zamanda kendi günlük rutininizi düzenlemeye karar verme veya risk alma ve hareketsizliği teşvik eden “aşırı koruma”ya maruz kalmama özgürlüğünü de içerir.
Betty Friedan, “kendini bir şeye adamış ve pek çok ilgi alanına sahip insanların sağlıklı kalma ve sonra ölme olasılıklarının daha yüksek olduğunu, böylece uzun süre hastalanıp zayıf veya bunak hale gelmediklerini” buldu. Bunu bizzat yaşadım.
Yüzme antrenmanlarına düzenli olarak gelen ve kendi yaş grubunda üç kez dünya şampiyonu olan eski bir spor arkadaşım, o akşam antrenmandan bir gece sonra 91 yaşında uykusunda öldü.
Düzenli olarak Almanya, Avrupa ve Dünya Şampiyonaları da dahil olmak üzere yarışmalara katılan Masters takımının bir parçasıydı. Bu adam yüzmeye ancak 60’lı yaşlarının sonlarında başladı, bu da yaşlandığınızda bile yeni şeylere başlayabileceğinizi açıkça gösteriyor.
Pek çok disiplinde uygulanan ustalık sporları dünyası hakkında ne yazık ki medyada hiçbir haber yer almıyor. Bu aynı zamanda yaş ırkçılığıdır.
Sosyal olarak aktif kalın
Kendi yaşlanmaları konusunda gerçekçi olan insanlar, ilerleyen yıllarını saklamaya çalışan kişilere göre çok daha iyi başa çıkıyorlar. İkincisi için, cebinizden büyük miktarda para çıkarabilecek çok sayıda kozmetik ve cerrahi tedavi mevcuttur.
Ancak Friedan’a göre “özellikle aile dışında yakın sosyal bağlar ve ilişkiler ağı”, dış görünüşe çeki düzen vermekten çok daha önemli.
Ayrıca yaşın “gençlerde görülmeyen veya tam olarak yararlanılmayan gelişimsel fırsatlar sunduğunu” ve daha uzun insan yaşam beklentisinin toplum için yeni olasılıkları test etmede evrimsel bir amacı olabileceğini öne sürüyor.
Yaşlılara yönelik Treptow-Köpenick dergisinin yazı işleri ekibi de bu bağlamda görülebilir; bu ekip, yalnızca eğitimli gazeteciler değil, çok çeşitli mesleklerden gelen, 60’ın sonu ile 90’ın üzerinde yaş arası gönüllü emeklilerden oluşur. Daha doğrusu: Bu aktif yaşlı vatandaşlar olmasaydı, sadece yaşlı vatandaşların keyif aldığı bu dergi bile var olamazdı!
Büyükler birlikte müzik yapıyor.Westend61/imago
Yaşlıların toplumumuz için değeri
“Yalnızca artık rekabete ve mükemmelliğe yönelmediğini hisseden kişiler bilgeliğin, olgunluğun, sakinliğin ve dinginliğin tadını çıkarabilirler çünkü güçlü yönleri ve deneyimleri bu insanların zihinsel olarak güçlü ve fiziksel olarak daha uzun süre istikrarlı kaldıklarını ve ortaya çıkan sorunların üstesinden daha iyi gelebildiklerini göstermiştir.” Betty Friedan yazıyor.
Bazı sanatçılar da yaşlandıkça daha önce bilinmeyen bir olgunluk düzeyine ulaşırlar. Birçok yaşlı insan, uzun yıllar boyunca biriktirdiği yaşam deneyimi sayesinde, “tüm gürültüyü özüne kadar aşmayı… ve kendin olmayı” ve artık kendilerine verilen her sopanın üzerinden atlamak zorunda kalmamayı öğrendi.
Gelelim hassas bir noktaya. Almanya’da da bazı gençler, yaşlıların “yer açmak” için sosyal hayattan çekilmesi gerektiğini düşünüyor.
Bu gerekliliği biraz daha düşündüğünüzde, yaşlıların yalnızca maliyete neden olduğu ve ortadan kaybolmalarının toplum açısından daha faydalı olacağı sonucunu çıkarabilirsiniz. Friedan, “ölme hakkından” “ölme görevine” çok uzak bir yol olmadığını yazıyor.
Sağlık sistemimizin mevcut durumunu düşündüğünde kötülükten şüphelenen ve kendisini bu kısıtlamalardan kurtarmanın yollarını arayan bir düzenbaz. Sonuçta çeşitli ülkelerde yaşlılara yönelik sağlık hizmetlerinin karneye bağlanmasına yönelik planlar zaten mevcuttu.
Ancak burada şu soru ortaya çıkıyor: Biz bir insan toplumu muyuz, yoksa sadece en güçlülerin haklarının geçerli olduğu, tüm kültürü kaybetmiş, üstün zekaya sahip bir omurgalılar sürüsü müyüz?
Bu, açık kaynak girişimimizin bir parçası olarak gönderilen bir gönderidir. İle Açık kaynak Berlin yayınevi, serbest yazarlara ve ilgilenen herkese, ilgili içeriğe ve profesyonel kalite standartlarına sahip metinler sunma fırsatı sunuyor. Seçilen katkılar yayınlanacak ve onurlandırılacaktır.
Bu makale Creative Commons Lisansına (CC BY-NC-ND 4.0) tabidir. Yazarın ve Berliner Zeitung’un isminin belirtilmesi ve herhangi bir düzenlemenin hariç tutulması koşuluyla, ticari olmayan amaçlarla kamu tarafından serbestçe kullanılabilir.
Herhangi bir geri bildiriminiz var mı? Bize yazın! brifing@Haberler