Cinsel iliski ve kardiyovaskuler sistem Orgazmla sonuclanan her cinsel iliski, kalp damar sisteminde oldukca onemli fizyolojik degisikliklere neden olur. Yaplan arastrmalarda; saglkl insanlarn orgazm srasnda, kalp hznda ortalama dakikada 100 atmlk bir arts oldugu, yani kalp hznn 180/dakikann uzerine ckabildigi ve kan basncnda da sistolik 100 mmHg'y, diastolik 50 mmHg'y asabilen artslar olabildigi yani kan basncnn orgazm srasnda 230/130 mmHg'ya dek yukselebildigi bildirilmistir. Solunum says da 60/dakikaya kadar ckabilmektedir. Tamamen saglkl oldugu bilinen erkek ve kadnlarn orgazm srasnda elektrokardiyografik degisiklikler de olmaktadr. Orgazmn kalp damar sistemine yaptg fizyolojik etkiler saglkl insanlarda herhangi bir olumsuz etkiye neden olmazken, hipertansiyon veya koroner kalp hastalg gibi saglk problemleri olan ve yeterli etkinlikte tedavisi yaplamayan insanlarda son derece tehlikeli olabilmektedir. Bir arastrmaya gore butun ani olumlerin yaklask %0.6's cinsel iliskiyle baglantldr. Bunlarnda yarsndan fazlasnda bilinen bir kalp hastalg oykusu oldugu bildirilmektedir. Yaplan arastrmalarn sonuclarna gore cinsel iliski srasnda veya hemen sonrasnda ozellikle ventrikuler fibrilasyon veya subaraknoid kanama gibi nedenlere bagl olarak ani olumler gorulebilmektedir. Bu olaylar, gizli iliskilerde, ozellikle genc kadn ve yasl erkekler arasndaki kacamaklarda nispeten daha sktr. Isin ilginc yan kadnlarda cinsel iliskiye bagl ani kardiyovaskuler olum olaynn bildirilmemis olmasdr. Ister kadn olsun, ister erkek olsun, hastalarn gerekli saglk kontrolleri yapldktan sonra cinsel iliski srasnda olusabilecek streslerden korunma gerekiyorsa, cinsel iliskiden yaklask 2 saat once hastann kullandg diger ilaclarla olumsuz yonde etkilesmeyecegi dusunuluyor ve herhangi bir kontrendikasyonu yoksa tek doz labetolol uygulamasnn faydal oldugu bildirilmistir. Angina profilaksisi icin betabloker alan hastalarda coitus yani iliski srasnda kalp hz ve kan basnc degisimi kontrol altna alnms oldugu icin ilave olarak labetolol gibi bir ajann verilmesine gerek yoktur. Boyle bir durumda cinsel performans ve zevk azalmas gibi istenmeyen durumlar, diger asr ilac etkisi sorunlarna eklenebilir. Yine stabil anginas olan hastalarda iliskiden 10 dakika once bir doz dilalt nitrat uygulamasnn yararl olabilecegi de bildirilmistir. Burada unutulmamas gereken en onemli konu Sildenafil (Viagra) gibi erektil disfonksiyon (yani sertlesme sorunu) ilac alan hastalarn kesinlikle nitratlar kullanmamasdr. Cunku nitrat kullanan bir hasta Sildenafil aldgnda tedaviye bazen hic cevap vermeyen ve olume yol acabilen hipotansiyon-sok tablolar gelisebilmektedir. Kalp damar hastalklarnda, ozellikle de koroner arter hastalgnda ilk belirtiler arasnda nerededeyse %50'ye varan oranlarda erektil disfonksiyon (iktidarszlk) oldugu goz onune alnrsa, butun erektil disfonksiyonlu hastalarn detayl bir kalp damar hastalklar kontrolunden gecmesi yararldr. Bu yolla hastalarn cinsel iliskiyi sorunsuz olarak tamamlayp tamamlayamayacaklar anlaslacak ve aktif koroner iskemisi olanlarn tan ve tedavisi mumkun olacaktr. Sildenafil'in gibi bir ilac (basta nitratlar olmak uzere komplikasyonlara neden olacak ilaclarla bir arada kullanmamak kaydyla) infarktus gecirmis hastalarda, tedavi altndayken efor testinde aktif iskemilerinin olmadgnn ve yeterli efor kapasitelerinin bulundugunun dokumante edilmesini takiben kullanlabilecegi bildirilmistir. Erektil disfonksiyonun kardiyovaskuler nedenleri arasnda ateroskleroz ve koroner kalp hastalg dsnda, hipertansiyon da son derece onemlidir. Hipertansiyonda erektil dokunun geregi gibi kanlanabilmesi iki temel mekanizmayla bozulabilir: Fonksiyonel olarak Damar yatagnda zamanla olusan morfolojik degisikliklere bagl olarak Antihipertansif tedavinin yan etkisi olarak ta erektil disfonksiyon olusabilir. Bu nedenle cinsel yasamla ilgili yan etkileri olan antihipertansiflerin bilinmesi ve hastaya uygun olan ilaclarn tedavide tercihi yararl olacaktr. Cinsel yasam etkiledigi bildirilen antihipertansif ilaclar Erektil disfonksiyon Libido azalmas Ejekulasyon bozuklugu Jinekomasti Priapizm Diuretikler Thiazide'ler + + + - - Spironolactone + + - + - Betablokerler + + - + - Santral etkili sempatolitikler + + + + - Periferik etkili sempatolitikler + - + - + Vasodilatorler + - - - + ACE inhibitorleri - - - - - Kalsiyum antagonistleri - - - + - Fonksiyonel olarak Damar yatagnda zamanla olusan morfolojik degisikliklere bagl olarak Antihipertansif tedavinin yan etkisi olarak ta erektil disfonksiyon olusabilir. Bu nedenle cinsel yasamla ilgili yan etkileri olan antihipertansiflerin bilinmesi ve hastaya uygun olan ilaclarn tedavide tercihi yararl olacaktr. Cinsel yasam etkiledigi bildirilen antihipertansif ilaclar Erektil disfonksiyon Libido azalmas Ejekulasyon bozuklugu Jinekomasti Priapizm Diuretikler Thiazide'ler + + + - - Spironolactone + + - + - Betablokerler + + - + - Santral etkili sempatolitikler + + + + - Periferik etkili sempatolitikler + - + - + Vasodilatorler + - - - + ACE inhibitorleri - - - - - Kalsiyum antagonistleri - - - + - Erektil disfonksiyon Libido azalmas Ejekulasyon bozuklugu Jinekomasti Priapizm Betablokerler + + - + - Santral etkili sempatolitikler + + + + - Periferik etkili sempatolitikler + - + - + Vasodilatorler + - - - + ACE inhibitorleri - - - - - Kalsiyum antagonistleri - - - + -